آموزش معکوس و تاثیرات آن بر یادگیری
آموزش معکوس، یک آموزش نوین محسوب می‌شود که توسط جان برگمن و آرون سمنز ابداع شده است. فراگیری این روش، نتایج مثبتی داشته است.
اما قبل از فراگیری آن باید با آن آشنایی کامل داشت. در نتیجه، در این مقاله می‌خواهیم به بررسی این روش، تاریخچه و تاثیر مثبت آن بر دانش‌آموزان بپردازیم.
آموزش معکوس چیست؟
این روش جزء روش‌های نوین است که طبق آن، دانش‌آموزان در منزل با استفاده از ابزار‌های مجازی درس را فرامیگیرند و بعد سر جلسه درس حاضر می‌شوند.
در این جلسه، مباحثی که فرا گرفته‌اند را توسط تمرین‌های گروهی و تجربی دوره می‌کنند. سپس با معلم درباره آن به بحث و گفت‌وگو می‌پردازند و همین موضوع باعث می‌شود مباحث درس را عمیق‌تر و کامل‌تر یاد بگیرند.
تاریخچه آموزش معکوس چیست؟
جان برگمن و آرون سمنز کسانی هستند که این نوع آموزش را ابداع کردند. این آموزش، هنگامی به ذهن آنها خطور کرد که غیبت مکرر دانش‌آموزان را مشاهده کردند. هدف آنها از ابداع این روش عقب‌نماندن این دانش‌آموزان از درس بود.
آنها برای آزمایش دانش‌آموزان، از تدریس خود فیلم گرفتند و یک روز قبل از تشکیل کلاس این فیلم‌ها به دانش‌آموزان تحویل دادند.
نتایج این آزمایش بسیار موفقیت‌آمیز بود. با توجه به این نتایج، علاوه‌بر عقب‌نماندن این دانش‌آموزان از درس، سطح یادگیری آنها تا حد زیادی بهبود پیدا کرد. جان برگمن و آرون سمنز 2 کتاب “یادگیری معکوس” و “یادگیری معکوس در دوره ابتدایی” را تالیف کردند که به زبان فارسی ترجمه شده‌اند.
تاثیر مثبت آموزش معکوس بر آموزش چیست؟
- در این نوع آموزش، معلم به مباحثی می‌پردازد که حدود 20 دقیقه زمان میبرد. او این مباحث را یک بار به‌طور کامل و بدون وقفه شرح می‌دهد و از آن برای دانش‌آموزان فیلم ضبط می‌کند.
- دانش‌آموزان به‌صورت روزانه بین 3 الی 4 فیلم را در خانه تماشا می‌کنند. به‌طور کلی این فیلم 1 ساعت و 30 دقیقه طول می‌کشد.
- بعد از تماشای این فیلم‌ها، تکلیفی حل نمی‌کنند. در نتیجه زمانی که دانش‌آموزان به تمرین اختصاص می‌دهند را صرف تماشای فیلم می‌کنند.
- سرعت یادگیری هر فرد با فرد دیگری متفاوت است. به همین دلیل برخی از دانش‌آموزان با چند بار گوش‌دادن یک مبحث را یاد می‌گیرند. این امکان در کلاس‌های سنتی وجود ندارد، اما با فراگرفتن این یادگیری نوین، می‌توانند ویدئو‌ها را هر چند بار که می‌توانند ببینند.
- در کلاس‌های سنتی، بعضی از دانش‌آموزان سوال‌هایی می‌پرسند و با جواب دادن و توضیح دادن مکرر معلم، وقت کلاس گرفته می‌شود و دیگر زمانی برای بهبود یادگیری باقی نمی‌ماند. اما در این روش نوین، تمام زمان آموزش به بهبود یادگیری تعلق دارد.
- دانش‌آموزان جهت شرکت در فعالیت‌های کلاسی و گروهی مجبور به مشاهده ویدئو‌های آموزشی هستند. به این ترتیب، با مشاهده این ویدئو‌ها از حالت منفعل در کلاس خارج می‌شوند و می‌توانند سر جلسات به‌خوبی فعالیت داشته باشند.
- با فراگیری این نوع آموزش، سطح عملی دانش‌آموزان افزایش می‌یابد. با این کار، در عمق یادگیری آنها تغییرات مثبتی ایجاد می‌شود.
- در این نوع آموزش، اعتمادبهنفس و عزت نفس دانش‌آموزان تقویت می‌شود. چراکه در این روش با یادگیری بهتر، می‌توانند بدون خجالت سر کلاس صحبت کنند و ترس از عقب‌افتادن درس را ندارند.
- در روش سنتی، برخی از آنها به دلایل مختلفی نمی‌توانند سر کلاس حاضر شوند و درس را یاد نمی‌گیرند. اما در آموزش نوین معکوس، به‌راحتی می‌توانند درس‌های عقب‌افتاده خود را جبران کنند.
آموزش هیبریدی نوع دیگری است که در ادامه به این روش اشاره خواهیم کرد.
4 ستون یادگیری معکوس کدامند؟
جهت دریافت دستاورد این مدل یادگیری باید با 4 ستون آن آشنا شوید. این 4 ستون شامل F-L-I-P هستند که به شرح زیر هستند:
محیط یادگیری انعطاف‌پذیر (F)
معلمان می‌توانند محیط یادگیری را آن طور که می‌خواهند تغییر دهند. به‌عنوان مثال می‌توانند میز‌ها را به‌صورت دایره‌ای بچینند تا فعالیت‌های گروهی و فردی بهبود یابد.
با وجود این آپشن، دانش‌آموزان می‌توانند محیط یادگیری خودشان را انتخاب کنند. همچنین زمان‌بندی دروس هم دارای انعطاف است که در نتیجه دانش‌آموز با توجه به سرعت یادگیری خود، میتواند فراگیری علوم را برای خود تسریع کند.
فرهنگ یادگیری (L)
در این روش درست برعکس آموزش معلم‌محور، دانش‌آموز در مرکز یادگیری قرار می‌گیرد. در روش معکوس، دانش‌آموزان سرعت و سبک یادگیری را هدایت می‌کنند و معلمان بیشتر نقش راهنما را ایفا می‌کنند.
معلمان بر اساس تجربیات خود، به آنها کمک می‌کنند و با توجه به تمرینات آنها را هدایت کنند.
محتوای خودخواسته (I)
در آموزش معکوس، معلم می‌خواهد زمان کلاس خود را بهینه کند تا دانش‌آموزان بتوانند به‌صورت فعال مباحث را فرا بگیرند و در تمرینات عملی شرکت کنند. دروسی که با این روش نتیجه مثبت می‌گیرند، در اولویت قرار می‌گیرند و با کمک برخی از روش‌ها فراگیران را برای انجام کار مستقل تشویق می‌کنند.
مدرس حرفه‌ای (P)
یکی از ویژگی‌های مهم این روش، وجود مدرس حرفه‌ای است. معلمان باید آنقدر حرفه‌ای باشند تا دانش‌آموزان خود را زیر نظر داشته باشند و نیاز و ضعف آنها را برطرف کنند. همچنین پاسخگو بودن معلمان، از اهمیت زیادی برخوردار است. چراکه این روش از نوع یادگیری فعال است و به مهارت‌های تعلیمی زیادی نیاز دارد.
شهریار ایران یکی از مدارسی است که یادگیری معکوس را به‌صورت حرفه‌ای و توسط معلمان مجرب انجام می‌دهد. در شهریار ایران ویدئو‌ها پیش از آغاز سال تحصیلی توسط معلمان ضبط شده و سپس این فیلم‌ها در اختیار دانش‌آموزان قرار داده می‌شود.
بعد از آن دانش‌آموزان در منزل تکالیف را حل می‌کنند. همچنین در این مدرسه، تمرینات درسی حل می‌شود. سپس دانش‌آموزان به ویدئو‌های ندیده و کلاس درسی می‌رسند.
شهریار ایران دارای بهترین و مجهزترین استودیو آموزشی مشهد می‌باشد، که این استودیو برای سیستم آموزش معکوس، عالی است
آموزش معکوس با آموزش هیبریدی چه تفاوتی دارد؟
در آموزش معکوس، معلمان با چندین ویدئو مباحث را به دانش‌آموزان آموزش می‌دهند و آنها این مباحث را در منزل فرامیگیرند و سپس در کلاس حاضر می‌شوند. با حاضر شدن در این کلاس‌ها، تمرینات گروهی و فردی انجام می‌دهند. در مدرسه هیبریدی آموزش سنتی و الکترونیکی ترکیب می‌شود. در این نوع آموزش، بهترین کلاس‌های آموزشی و حضوری انتخاب می‌شوند.
بدین معنا که در مدرسه هیبریدی معلم و دانش‌آموز هر 2 نوع را بررسی می‌کنند و بهترین آنها را انتخاب می‌کنند.
مقایسه یادگیری مستقیم با یادگیری معکوس
| آموزش مستقیم | آموزش معکوس |
| گِل کار ( در کلاس درس) | گُل کار ( در کلاس درس) |
| طرح درس‌نویسی با رویکرد طراحی تدریس | طرح درس‌نویسی با رویکرد طراحی یادگیری |
| معلم به مثابه معلم | معلم به مثابه تسهیلگر / معلم به مثابه طراح |
| کلاس درس در کلاس | کلاس درس همه جا |
| دانش آموز منفعل (معلم محور) | دانش آموز فعال (دانش آموز محور) |
| آموزش یکنواخت و همگانی | توجه به تفاوت های فردی و شخصی سازی آموزش |
| توجه به ارائه مطالب به صورت سخرانی | فرصت توجه به کار گروهی |
| توجه به سطوح پایین شناخت | توجه به سطوح بالای شناخت |
| تاکید بر ارائه محتوا و عدم توجه به کنجکاوی | تاکید متوازن بر محتوا، کنجکاوی و رابطه |
| همه چیز تدریس می شود | همه چیز یاد گرفته می شود |
تفاوت گِل کار و گُل کار در آموزش معکوس و مستقیم
گِل کار یعنی سطوح پایین تر یادگیری (به یاد سپردن و فهمیدن) که دانش آموز میتواند در خانه انجام دهد و زمان بیشتری میبرد و گُل کار یعنی سطوح بالاتر از آن تا رسیدن به بالاترین سطح یعنی ابداع که میتوان در کلاس انجام داد و با نظارت تسهیلگر (دبیر) به سطوح بالاتر رسید.
در آموزش معکوس چه چالش‌هایی پیش رو است؟
در این روش یادگیری چالش‌های زیر وجود دارد:
- حرفه‌ای و خلاق‌بودن مدرس
- آسیب‌های فضای مجازی
- افزایش هزینه‌های آموزش
- احتمال گیج‌شدن دانش‌آموز
- نیاز به پرنسل و مقدمات بیشتر
جمع‌بندی
در این مقاله به بررسی آموزش معکوس و تفاوت آموزش هیبریدی و معکوس پرداختیم. در این نوع یادگیری معلمان ویدئو‌های کلاسی را ضبط می‌کنند و آنها را برای دانش‌آموزان می‌فرستند.
سپس آنها این ویدئو‌ها را مشاهده می‌کنند و در جلسه کلاس حاضر می‌شوند. این نوع آموزش زمان را بهینه می‌کند و سرعت یادگیری را بالا میبرد.
